Fırat ve Kızılırmak'tan sonra Türkiye'nin en uzun üçüncü akarsuyu Sakarya Nehri'nin doğduğu yer olan Sakaryabaşı'nda sular çekildi. Son günlerde bölgeden gerçekten de her birimizi hüzne boğan, endişelendiren, yüreğimizi sızlatan görüntüler geliyor. Çifteler Belediye Başkanı ve Başkan Yardımcısı hadise sanki çok yeniymiş gibi yeni yeni açıklamalar yapıyorlar.
Kötü mü? Elbette değil! Ancak bu şehirde ve bu ülkede kuraklık son yıllarda aslında bir numaralı gündem olmalıydı. Oldu mu? Hayır, gündem yapılmaya çalışıldı ama olamadı. Olması gereken ise tüm gücümüzle önümüzdeki senelerde yaşanması muhtemel dramatik su kıtlığına karşın bugünden önlem almak!
KIŞ AYLARINDA KAR YAĞMIYOR, ŞUBAT AYI BAHAR HAVASINDA GEÇİYOR
Dünya üzerinde bitki sayısı nicelik olarak artırıyor mu emin değilim ama artıyorsa bile nitelik olarak artmıyor. Dolayısıyla dünyamız bazı şeylerin sıkıntılarını çekiyor. Şehrimizde de son yıllarda yaşandığı gibi; kış aylarında artık kar yağmıyor, bu yılın bahar ve sonrası aylarında yağmur da yağmadı. Şubat ayında baharı yaşıyoruz, bazen bahar ayında kışı. Artık hiçbir şehrin havasına, suyuna güvenemez olduk!
Eskişehir'in şebeke suyu Porsuk Barajından geliyor. Yani kaynak Porsuk suyu. Eskişehir açısından hayati önemi var. Bu yüzden bu nehir boyunca olan her şey bizim için ayrı bir öneme sahip. Eskişehir halkı olarak her birimiz her yıl onlarca metre küp su tüketiyoruz. Bahçe ve arabalarımızı yıkadığımız suları da eklediğimizde karşımıza yüzlerce metreküplük bir su da çıkabiliyor.
Ve artık sularımız bize yetmiyor. Yetmeyecek.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (ESKİ) Genel Müdürü Oğuzhan Özen 29 Ocak 2023 tarihinde esgundem26'ya açıklamalarda bulunmuş. Eskişehir’e içme ve kullanma ile tarımsal sulama suyu sağlayan Porsuk Barajı’nın su seviyesinin, iklim krizine bağlı yağış azlığı ve kuraklık nedeniyle yüzde 36’ya düştüğünü söylemiş. Sonrasında ise teknik bilgiler verip dikkat çekici bir şey söylüyor:
"ESKİ GENEL MÜDÜRÜ DE UYURMUŞ AMA..."
“Porsuk Alt Havzası; Tarım ve Orman Bakanlığı verileri incelendiğinde yerüstü ve yeraltı potansiyeli toplam 879 milyon m3/yıl’dır. Bu havzada bulunan nüfus ise 1.1 milyon civarındadır. Kişi başına düşen su miktarı 800 m3/yıl ile su fakiri konumundadır. Ayrıca veriler incelendiğinde mevcut durum daha da düşündürücüdür. Yer üstü su potansiyeli mevcutta 256 milyon m3 olup, su tüketimi 232 milyon m3’tür. Mevcut potansiyelin yüzde 90’ı kullanılmaktadır. 2025 yılında Porsuk Alt Havzası’nda tüketilecek suyun miktarının 298 milyon m3 olacağı öngörülüp, yerüstü su potansiyelinin ise kuraklığa bağlı 190 milyon m3 olacağı öngörülmektedir. Görüldüğü üzere Porsuk Alt Havzası önümüzdeki birkaç yıl içerisinde dahi potansiyel olarak ihtiyaç duyulan tüketim miktarını karşılayamayacak duruma gelecektir."
Sadece bunları mı söylemiş. Hayır, çok daha dikkate değer açıklamaları var. Örneğin bir yerde de şunları söylüyor:
"Ben su sorunu ile ilgili söylenen hiçbir şeyin haksız olmadığını düşünüyorum. Herkesin kendince ifade ettiği görüş ve öneriler dikkate alınmalı ancak iş burada kalmamalı mutlak suretle bir planlama yapılması gerekiyor. Konuşmanın, raporlamanın tek başına yeterli olmayacağı süreçteyiz. Doğa kaynaklarının kullanımı konusunda ciddi bir planlamanın acil olarak ortaya konulması gerekiyor. Bir devlet politikası oluşturulup gelecek nesillerden emanet olan su kaynaklarını verimli ve akılcı kullanmalıyız. Eskişehir için alternatif su kaynağı şarttır. Kaynağını Murat Dağı’ndan alan Porsuk Barajı 431 milyon m3 işletme hacmine sahip."
İYİ AMA ARTIK SAKARYABAŞI KAYNAĞINA DA GÜVENEMEYECEĞİZ TEK BAŞINA
Ve nihayetinde dananın kuyruğunun koptuğu yere getiriyor sözü:
"Eskişehir için mutlaka alternatif su kaynağı yaratılması gerekiyor. Bunun için en elverişli kaynak da Sakarya Nehri’nin doğduğu ilimiz sınırları içerisinde olan Sakaryabaşı’dır. Yukarı Sakarya alt havzasına baktığımızda mevcut su potansiyeli 722 milyon m3, tüketilen su miktarı ise 256 milyon m3’tür. Mevcut su potansiyelinin yüzde 35’i tüketilmektedir. Yukarı Sakarya alt havzasında 2025 yılında 366 milyon m3 su tüketileceği düşünülmekte, su potansiyelinin ise kuraklığa bağlı 611 milyon m3 olması beklenmektedir. Görüldüğü üzere bu alt havzada su sıkıntısı bulunmamaktadır. Bu nedenle Sakaryabaşı’ndan içme ve kullanma suyu getirilmesi projesi çok önemlidir."
BELEDİYE DE BAŞKANI DA NİHAYET FARKINA VARİP DİKKAT ÇEKEN PAYLAŞIMLAR YAPTI
Bakın bunu ESKİ Genel Müdürü söyleyeli daha 1,5 yıl oldu.
Peki şimdi nasıl bir manzara ile karşı karşıyayız?
Elbette her iki havzada da sıkıntı bir hayli büyümüş durumda. Porsuk Havzasında durum ne kadar kötüyse Sakarya Havzasında da durum o kadar kötü. Son günlerde Çitteler Belediye Başkanı Zehra Konakçı da durumun ne kadar kötü olduğunu anlatan fotoğraflarla paylaşımlar yaptı ve "Su senin geleceğin!
Sakarya Nehri’nin doğduğu Çifteler Sakaryabaşı’nda, kuraklık ve derin su kuyularının artması nedeniyle yeraltı kaynak suları gün geçtikçe azalmaya devam ediyor.
#Suyumuzu tasarruflu kullanalım.
Başka Sakaryabaşı Yok!"
mesajını yayımladı sosyal medyadan.
BU KONUYA 1 TEMMUZ MANŞETİMİZDEN DİKKAT ÇEKMİŞTİK
Birkaç gündür Eskişehir gündeminin önemli bir konusu haline geldi. Ancak bizim için o kadar da yeni değildi bu konu. Zira biz Eskişehir İlk Haber olarak 1 Temmuz 2024 tarihinde Sakaryabaşı'nda aslında öteden beri var olan bir sıkıntıya "14 milyarlık yatırım boşa akmış olmasın!" gibi ironik bir başlıkla kamuoyu ile paylaşmıştık.
Özetlemek gerekirse; iktidar DSİ kanalıyla Sakaryabaşı kaynaklarına 12 km isale hattı ve Sakaryabaşı kaynaklarından 65 km daha büyük çaplı isale hattı ile suyu Eskişehir'e taşıyacak ve bu 2024 fiyatları ile 14 milyar TL'ye mal olacak. Ancak bu mesele ilk gündeme geldiği zaman bazı tartışmalar yaşanmış ancak siyasi tartışmalar bu tartışmaların üzerine kapatmıştı. İlçeden yükselen sesler göz ardı edilmişti.
Mesela denmişti ki; "Buradan çıkan su iddia edildiği kadar yok ancak dörtte biri kadar. Üstelik Çifteler bölgesinde 4 binin üzerinde derin kuyu var ve bu kuyuların hem de iklimlerdeki olumsuz değişimin su kaynağını yaz aylarında neredeyse kuruttuğu net olarak görülüyor. Bu yüzden başta Çiftçiler olmak üzere bölge halkı bu projeye sıcak bakmıyor."
Evet Eskişehir İlk Haber olarak 1 Temmuz 2024 tarihinde böyle bir sıkıntıya dikkat çektik ama esas dikkat çekilmesi gereken nokta, bir şekilde Sakaryabaşı'ndan 70 kilometrelik boru hattı döşenip Eskişehir'e su getirilse bile bu suyun devamlılığının her an tartışmaya açılabilecek kadar düşebileceğidir. Burada bulunan su kaynakları yaz aylarında artık kuruyor. Dolayısı ile suyun devamlılığının sağlanması elzemdir. Bunun için belki arada bir yere, tabi öyle uygun bir yer varsa, baraj yapılması ve suyun orada bir süre tutulması gerekebilir. Belki de direkt olarak kaynaktan verilir su, eğer kaynaktan içilebilir bir şekilde çıkıyorsa!
FOTOĞRAF YA DA DİKKAT ÇEKEREK, BEYANAT VEREREK BU İŞLER OLMAZ!
Bakın dikkatinizi çektiğimiz noktanın çok ötesine geçmek istemiyoruz bugün. Öyle inanıyoruz ki şehrimizi yönetenler ve iktidar tarafı şehre su getirmenin işin basit yanı olduğunu, esas sıkıntının bu su kaynağının devamlılığını sağlamak olduğunu ya da su kaynağının devamını etkileyen unsurları tespit edip o unsurlarda iyileştirmeler sağlamak olduğunu anlamışlardır. Beyanat vererek, fotoğraf paylaşarak, dikkat çekerek belli bir yere kadar gidebiliriz. Dikkat çekmek, fotoğraf çekmek esas bizim işimiz. DSİ ve tüm belediyeler, tüm siyasi partiler bu konuda iş birliği ve uyum içinde çalışmak zorundadır.
Zira her iki havzada da durum çok kötü ve daha da kötüye gidiyor. Bu yazı atlatsak bile belki gelecek yaza musluklarımızı açtığımızda artık su verilemediği için suyun akmadığını göreceğiz Bu yüzden bugünden itibaren tüm sularımızı en yüksek düzeyde muhafaza etmenin çarelerine bakmak zorundayız. Ve bunun için bir saniye dahi kaybedecek zamanımız yok!